Mastocytomen (mastceltumoren)

Mastocytomen zijn de meest voorkomende huidtumoren bij de hond en de op een na meest voorkomende huidtumoren bij de kat. Het beeld van deze tumor verschilt sterk bij hond en kat. Hieronder volgt een beschrijving van het beeld bij de hond.

Voorkomen

Zoals hierboven al vermeld, is het mastocytoom de meest voorkomende huidtumor bij de hond. Ongeveer 20% van alle huidtumoren zijn mastocytomen.. We zien ze vooral bij de oudere hond (gemiddelde leeftijd = 9 jaar), maar ze komen op alle leeftijden voor. Het meest komen we ze tegen bij kruisingen, maar boxers, boston terriërs, labrador retrievers, beagles en schnauzers lijken een verhoogde kans op mastocytomen te hebben.

Oorzaak

De oorzaak van het ontstaan van mastocytomen is grotendeels onbekend. In sommige gevallen lijkt er een verband te bestaan met chronische ontstekingen of het gebruik van irriterende stoffen op de huid.

Mastocytomen van de huid gaan uit van weefselmastcellen die van nature voorkomen in de huid en in de onderhuidse weefsels. Er wordt een grote variatie gevonden in de histologie (= beeld onder de microscoop) waarbij er een zeer sterk verband bestaat tussen dit histologische beeld en de prognose. Er wordt hierbij onderscheid gemaakt in ongedifferentieerd (hooggradig), intermediair en goed-gedifferentieerd (laaggradig). Deze onderverdeling wordt ook vaak aangeduid met respectievelijk graad 3, 2 en 1 mastocytoom. De kans op uitzaaiingen hangt sterk samen met deze gradering, graad 1 mastocytomen zullen zelden of nooit uitzaaien, bij graad 3 tumoren is deze kans zeer groot (tot 95%!!).

Symptomen

De verschijnselen van cutane (in de huid voorkomende) mastocytomen variëren sterk. Meestal gaat het om een massa die in de huid gevoeld wordt, echter ongeveer 10% van de patiënten wordt aangeboden met meerdere massa’s. Het beeld wordt weer beïnvloed door de graad van de tumor. Graad 1 mastocytomen zijn meestal solitaire 1 tot 4 cm grote, langzaam groeiende, rubber-achtig aanvoelende massa’s die al langere tijd aanwezig zijn. Het haar op zo’n bult kan verdwenen zijn. Graad 3 mastocytomen daarentegen zijn snel groeiende, vaak zwerende massa’s die veel irritatie en ontsteking in de omgeving geven.
De verschijnselen van mastocytomen kunnen gecompliceerd worden door verschijnselen die veroorzaakt worden door het vrijkomen van stoffen ( zoals histamine) uit de mastcellen. Deze stofjes komen normaal ook in mastcellen voor en spelen een rol in de normale functie van de mastcellen. Als ze echter in grote hoeveelheden vrijkomen uit tumoreuze mastcellen kunnen ze leiden tot irritatie, ontsteking en het vormen van zweren in maag en darmen.  Dit kan leiden tot buikpijn, niet willen eten, (bloed)braken en zwarte ontlasting (door bloedbijmenging).

Prognose

De prognose hangt zoals eerder al vermeld sterk af van de graad van het mastocytoom. Negentig procent van de graad 1 honden mag na een goede chirurgische verwijdering rekenen op een langdurige overleving. Bij graad 2 mastocytomen is dat nog steeds bijna 75%. Echter bij graad 3 tumoren moeten we er vanuit gaan dat deze dieren binnen een jaar overlijden als we alleen chirurgie uitvoeren.
Naast de histologische graad van de tumor zijn er tegenwoordig nog andere criteria die ons helpen bij het bepalen van de prognose . Dit zijn speciale kleuringen van de stukjes weefsel die als biopt uit de tumor zijn gehaald, zoals daar zijn AgNor en Ki67. Ook lijken tumoren in de liesstreek , rondom de anus en andere huid/slijmvliesovergangen een minder gunstige prognose te hebben, hoewel latere onderzoeken dit niet allemaal bevestigen.

Behandeling

De behandeling zal afhangen van de prognostische factoren zoals hierboven genoemd zijn. Chirurgische verwijdering en radiotherapie zijn de meest succesvolle behandelingsmethoden. Bij tumoren gelokaliseerd in de huid op een plek waar ruime verwijdering (minimaal 2 cm om de tumor heen mee verwijderen) mogelijk is, heeft chirurgie de voorkeur.

Naast deze therapieën kan ook chemotherapie belangrijk zijn in de behandeling van de hogere graden mastocytomen.